Tekst door laura Lurquin
Als we het over bergbeklimmen hebben, klinkt de naam Reinhold Messner als die van een pionier. Hij werd geboren in de Dolomieten en was de eerste die zonder zuurstof de 14 toppen van meer dan 8000 meter beklom, waarmee hij de grenzen van de exploratie verlegde. Messner is nu 77 jaar oud en wandelt nog steeds door spectaculaire landschappen, maar zijn kijk op de bergen is veranderd. Voor hem is avontuur niet langer alleen een fysieke prestatie: het is een kwestie van verantwoordelijkheid, respect en begrip voor de natuur.t physique : elle est une question de responsabilité, de respect et de compréhension du monde naturel.
Zittend in zijn kantoor in Sexten, omringd door de bergen waar hij opgroeide, spreekt Messner rustig, maar elk woord draagt het gewicht van tientallen jaren ervaring en contemplatie.
Hoe ziet u de ontwikkeling van de bergen vandaag de dag?
“De bergen bestaan al miljoenen jaren. Ze veranderen, ja, en de opwarming van de aarde maakt ze gevaarlijker – niet per se moeilijker, maar gevaarlijker. De permafrost verdwijnt, de gletsjers smelten en het gesteente wordt instabiel. Maar de echte problemen komen niet uit de bergen. Die komen uit de steden en de industrie. Bergbeklimmers vernietigen de wereld niet. “
Hij merkt ook op dat het bergbeklimmen radicaal is veranderd. ”Tegenwoordig wordt er vooral in klimhallen geklommen. Ongeveer 90% van de klimmers gaat naar binnen. Het is een perfecte, gezonde en veilige sport, maar het heeft niets met de natuur te maken. Bergbeklimmen bestaat alleen in een natuurlijke en gezonde omgeving. Zelfs de Everest is voorbereid op duizenden mensen. De klimmers doen uitstekend werk, maar het is geen traditioneel alpinisme meer.“ Voor Messner blijft alpinisme een kunst van overleven en respect. ”Kunstmatige wanden of voorbereide toppen nemen deze realiteit weg. De natuur kan nooit volledig veilig zijn.”
Messner heeft het ook over de obsessie met records: “Records hebben alleen zin als veel mensen hetzelfde doel nastreven. Ik klim voor het avontuur, niet voor de competitie. De eerste beklimming van de Hohe Wand is meer waard dan alle 8000 meter samen. “ Over toppen als de Everest denkt hij eenvoudig: ”Overleven is het doel. Levend terugkomen is de echte prestatie. Inzicht in onze beperkingen en onze kleinheid ten opzichte van de onmetelijkheid van tijd en ruimte geeft een echt perspectief op het leven.”
Beschouwt u zichzelf als gelukkig dat u in het juiste tijdperk voor bergbeklimmen bent opgegroeid?
“Ja, ik heb geluk, maar ik ben een uitzondering. De meeste mensen accepteren dat de activiteit is veranderd, en ik ben het daarmee eens. Maar het is belangrijk om de echte problemen en het verschil tussen traditioneel bergbeklimmen en sporttoerisme uit te leggen. Bij traditioneel bergbeklimmen kun je omkomen. De helft van ’s werelds beste alpinisten is omgekomen. Het is goed dat bergbeklimmen veiliger is geworden, anders zouden gemeenschappen het niet kunnen ondersteunen.”
Is het een wonder dat u nog leeft?
“Het is geen wonder, maar ik heb meerdere keren geluk gehad. Eén fout kan fataal zijn.”
Messner herinnert zich zijn leerjaren: “Het begon allemaal heel eenvoudig, als kind, in de Dolomieten. Ik heb twintig jaar lang in deze bergen geklommen: wanden van 1200 meter, vallende stenen, sneeuw – zelfs in de zomer, ijs en onstabiele rotsen. Van daaruit ben ik doorgegaan naar hogere toppen in Afrika, Zuid-Amerika en Pakistan.“
Maar zijn betrokkenheid reikt verder dan de bergen. ”Onlangs ben ik teruggegaan naar Pakistan, niet om te klimmen, maar voor maatschappelijk werk. Ik heb vier scholen gebouwd zodat kinderen in afgelegen valleien toegang hebben tot onderwijs.”
Welke rol spelen bergbeklimmers ten opzichte van de natuur?
“Het is de verantwoordelijkheid van bergbeklimmers om de natuur te beschermen. De problemen komen uit de steden, niet van de klimmers. Zelfs te voet Antarctica doorkruisen is uiterst schoon.”
Vandaag de dag heeft Messner het bergbeklimmen op grote hoogte achter zich gelaten, maar hij blijft actief in het overbrengen van kennis over en het beschermen van de bergen. “Mijn vrouw Diane en ik hebben het Reinhold Messner House in Sexten opgericht.” Het Reinhold Messner Haus is een indrukwekkend voorbeeld van hoe de toekomst kan voortbouwen op wat er al bestaat. Het voormalige bergstation op de Monte Elmo is niet gesloopt, maar geüpcycled – omgevormd tot een visionair centrum gewijd aan duurzaamheid, milieubewustzijn, kunst en cultuur. Het is een plek waar mensen, ideeën en horizonten samenkomen. Het Reinhold Messner Haus is niet alleen een tentoonstelling. Het is een uitnodiging – om even stil te staan, aan te raken, na te denken en in gesprek te gaan. Een huis dat niet alleen het leven van Messner vertelt, maar iedereen aanzet tot nadenken over zijn eigen verantwoordelijkheid en over verandering.
