Hij is van de beste freeride snowboarders ter wereld. Ooit! Een iconische legende die zijn sport ver overstijgt. Onmogelijke lijnen en enorme sprongen tegen waanzinnig hoge snelheden is hoe je best zijn stijl van snowboarden omschrijft. Wij trekken een blik verse moed en lef open en gaan samen met Xavier de Le Rue snowboarden in zijn uitdagend pittige speeltuin, Verbier.
Die nacht kan ik de slaap maar moeilijk vatten. Ter voorbereiding op een gesprek en een dag lijnen rijden met een van ’s werelds meest extreme snowboarders, bekijk ik een reeks filmpjes die duidelijk maken waarom hij dat is. Neen, dat werkt niet geruststellend. Of ken jij veel andere rijders die een klif op de mythische Bec des Rosses naar hen vernoemd kregen? Nerveus, een tikje angstig, wacht ik die ochtend aan de kabelbaan van Médran in het centrum van Verbier op iemand voor wie ik een grote bewondering koester.
Met de fiets, snowboard vastgesnoerd op de rugzak, komt een breed glimlachende Xavier aangereden. Het ijs is meteen gebroken, de zon schijnt, het wordt een prachtige maar intense dag.
DNA de Le Rue
Xavier en ik hebben – naast onze liefde voor freeride snowboarden – nog iets gemeen. We stonden allebei onze eerste keer op een plank in Saint-Lary-Soulan, hartje Franse Pyreneeën. Tot zover de overeenkomsten. Op zijn palmares prijken onder meer vier keer wereldkampioen boardercross en drie keer eindwinnaar in de Freeride World Tour. Mijn palmares is onbestaande. “Als kind was ik al erg energetisch, ik wou steeds buiten, in de bergen zijn.” Onder de vleugels van de skiclub van Saint-Lary-Soulan begint Xavier aanvankelijk met skiën. Van een snowboardcultuur is begin jaren negentig in Saint-Lary-Soulan niet meteen sprake. Wanneer hij veertien is, maakt hij de overstap naar het snowboard en specialiseert zich in boardercross. Samen met zijn jongere broer, Paul-Henri, domineert hij de boardercross. Enkel op de Olympische Spelen wil het voor Xavier niet lukken. Drie weken voor zijn eerste deelname aan de Olympische Spelen (Turijn 2006) loopt hij een breuk op aan de linkerenkel. Die breuk verstoort zijn voorbereiding – hij zal pas als achttiende eindigen.
Dan vergaat het Paul-Henri met een bronzen medaille beter op die Spelen. De combinatie van snelheid en sprongen, nodig in boardercross, werpt ook zijn vruchten af in de Freeride World Tour. In 2008, 2009 en 2010 wint Xavier de Freeride World Tour. Nog meer DNA? Twee dagen voor wij met Xavier op stap gaan, wint de jongste telg van de familie, Victor de Le Rue, de Freeride World Tour. Xavier: “Hier staat een bijzonder trotse grote broer. Victor is zonder enige twijfel de meest veelzijdige van de familie. Hij begon in de freestyle en heeft die elementen nu meegenomen naar de freeride. Samen gaan we wel eens op echte big mountain trips en de dingen die hij daarbij opsteekt, brengen hem naar een nog hoger niveau. Als rookie in de Freeride World Tour al meteen met de eindoverwinning gaan lopen, is behoorlijk indrukwekkend. Neem het maar van me aan, dit seizoen was een beetje een ontdekking voor hem. Ik heb hem al veel straffere stoten zien doen.” Dat belooft voor de volgende jaren.
Op de foto met de fans
De snelle liften in Verbier hebben ons ondertussen op de top van Mont-Gelé gebracht. De verdomd steile couloir die Xavier als opwarming in gedachten heeft, doet ons een paar keer slikken. We gapen over de afgrond, de diepte in. De lijn die Xavier vervolgens uit boots en board schudt, maakt meteen duidelijk waarom dit een van de beste snowboarders ter wereld is. De snelheid is indrukwekkend, de lijn bijzonder zuiver.
Waarom een Fransman, geboren in Bayonne, zich in Verbier en niet bijvoorbeeld in die andere extreme hoofdstad, Chamonix, nestelt? Xavier: “Ik heb zo’n beetje de wereld rondgereisd en had reeds veel shoots gedaan in en om Verbier. Ik hou nogal van het internationale karakter van Verbier en het feit dat de vallei meer open is. Dat maakt dat Verbier zonniger is dan Chamonix. De poederstress is hier ook een tikje lager. En dan heb je het terrein, natuurlijk. Alhoewel dat in Chamonix ook niet verkeerd is.” Ook al ben je met een wereldvedette op stap, toch is Xavier de Le Rue erg toegankelijk en benaderbaar. In de lift een praatje slaan met fans of op de foto met hen, is geen enkel probleem.
Bec des Rosses
We kunnen natuurlijk niet rond Xavier en Verbier heen, zonder het over de Bec des Rosses te hebben. Op 3223 meter hoogte is deze mythische flank al jaren de scherprechter in de finale van de Freeride World Tour. Zelfs voor ervaren freeriders boezemt deze afdaling van pakweg 600 hoogtemeters met een gemiddelde steilte van 48° angst en ontzag in. Enkel wie voldoende punten sprokkelt tijdens de voorgaande manches, haalt de finale. Sta je op de top, dan komt daar als extraatje de enorme steilte (tussen 55° en 60°) bij. We besluiten richting Bec des Rosses te boarden en te hiken om het fenomeen van dichterbij te bestuderen. Neen, niet tot op de top, halverwege de klim zal ruimschoots volstaan.
Via de zuidhelling van Mont Fort dalen we af naar Col de la Chaux waar we aan de klim beginnen. Xavier: “De Bec des Rosses is voor mij eigenlijk de wieg van de extreme freeride. In de moderne Freeride World Tour is dergelijke flank onmogelijk geworden. De enige reden waarom ze in het circuit blijft, is omdat ze zo mythisch is. Een icoon. Die nieuwe flanken in de Freeride World Tour liggen mij als extreem big mountain rider niet meer. Het freestyle-aspect is belangrijker geworden dan echte uitdagende, technisch moeilijke en steile lijnen rijden.” Xavier wijst lijnen waar ik enkel enkel rotsen en kliffen zie. Ik word wegwijs gemaakt in namen als ‘Dogleg Couloir’, een van de meest eenvoudige en voor de hand liggende afdalingen en ‘Central Couloir’, misschien wel de steilste couloir die slechts door een handjevol rijders succesvol genomen wordt. ‘Central Couloir’ eindigt in ‘Hollywood Cliff’, eentje die met snelheid genomen moet worden. Maar waar het ons echt om gaat, is natuurlijk de ‘de Le Rue Cliff’. Tijdens de Nissam Xtreme in 2010 sprong Xavier van deze onmogelijke geachte klif. Niet enkel is de toegang tot de klif reeds bijzonder moeilijk en technisch, daarbovenop is het een klif die zowel horizontaal als verticaal erg ver doorloopt. Dat betekent zoveel als dat je de klif aan erg hoge snelheid moet nemen. Xavier: “Ik denk dat ik in totaal de Bec des Rosses al zo’n achttien keer gereden heb, waarvan vijftien keer in competitie. Buiten competitie rij ik Bec des Rosses eigenlijk nooit. Laten we gaan lunchen in Cabane du Mont Fort, dan toon ik je hoe ik die klif eigenlijk ontdekt heb.”
Gesteld dat we een galerij zouden maken met de grootste freeride snowboarders, wie zou er dan naast Xavier verder nog in moeten zitten? Het antwoord is niet zo verbazend: “Jouw landgenoot Axel Pauporte heeft in zijn tijd waanzinnige dingen gedaan, die verdient zeker zijn plaatsje. En verder de grote bekende namen: Jeremy Jones, Johan Olafson, Travis Rice, Steve Klassen… Mijn broer nog niet, die moet zich eerst nog een paar jaar bewijzen, maar ik denk dat die de volgende seizoenen wel eens helemaal los zou kunnen gaan.”
Lawine-ongeval
Op het terras van Cabane du Mont Fort onder het verorberen van een van de beste ‘croute aux fromages’ ooit, vertelt Xavier: “Vanaf hier heb je eigenlijk een goed zicht op Bec des Rosses. Op een dag merkte ik eerder toevallig een enorme klif die me – althans vanop het terras – wel mogelijk leek.” Kijk je links vanop dat terras, zie je flank die Xavier de Le Rue roem en wereldtitels opleverde. Kijk je echter rechts, zie je de flank in de Val d’Entremont die hem bijna fataal werd. Op 28 maart 2008 gebeurde een mirakel: Xavier overleeft een reusachtige lawine die je eigenlijk nooit kan overleven. Xavier: “Het was tijdens filmopnames en we hadden al wat tijd verloren doordat de helikopter niet beschikbaar is. We hadden al een paar lijnen gereden en ook al wist ik wel dat de omstandigheden best gevaarlijk waren, toch maakte ik me niet echt zorgen. Ik zag een mooie noordflank waar reeds sporen van toerskiërs stonden en besloot die snel te rijden. Normaal neem ik steeds de tijd om mijn lijn te bestuderen en zoek ik een lijn waar ik in geval van nood een ontsnappingsplan heb. De heli hing te wachten, dus ik haastte me om zonder al te veel nadenken aan de afdaling te beginnen. Aanvankelijk was er een klein stuk dat loskwam. Daar kon ik nog aan ontsnappen. Echter, de druk van die kleine lawine aan het einde van de afdaling zorgde ervoor dat plots de hele flank loskwam. Ik trok de hendel van mijn lawinerugzak en hoopte op het beste. Twee kilometer lager en tien minuten later werd ik gevonden. De ballonnen van mijn lawinerugzak staken boven de sneeuw. Dat heeft alleszins mijn leven gered, maar ik wil er toch op wijzen niet blindelings op je materiaal te vertrouwen. Lawinebeeper en -rugzak zijn hulpmiddelen wanneer het fout loopt. De kunst is dat te vermijden. Wat ik tegenwoordig ook steeds gebruik is Resero Whistle, een klein toestelletje dat eender waar – ook zonder bereik – een radiosignaal kan uitsturen. Toen ze me vonden was ik een wrak. Mijn mond zat vol sneeuw en ik werd gewurgd door het riempje van mijn helm. Buiten een gescheurd ligament in mijn knie en ogen die gedurende een maand als het ware uit mijn oogkassen popten, had ik niets. Het is een mirakel. Ik had dood moeten zijn.”
De berg maakt geen onderscheid tussen rookie of professional en dit verhaal maakt duidelijk dat je eigenlijk nooit helemaal zeker kan zijn. Maar je kan natuurlijk wel de risico’s verkleinen. Xavier: “Wat ik geleerd heb, is dat je steeds een worstcasescenario moet uitdokteren. Normaal bestudeer ik mijn lijn goed, maar door de tijdsdruk – het licht zat echt perfect voor film en foto’s op dat moment – deed ik dat niet voldoende. Ik was ook te zeker van mezelf, er stonden al sporen, de andere runs waren goed verlopen, deze zou ook wel goed aflopen. Ik ben behoorlijk voorzichtig, maar bij filmopnames is er toch steeds de neiging wat meer risico te nemen. Ik heb ondertussen natuurlijk de luxe dat ik al eens neen kan zeggen tegen een lijn. Dat ligt voor jonge rijders die nog maar net komen kijken vaak wat moeilijker.” Of hij soms nog schrik heeft, wil ik wel eens weten. Xavier: “Uiteraard ken ik ook angsten. Angst speelt zich in je hoofd af. Wanneer ik voor een steile en gevaarlijke afdaling sta, probeer ik die analytisch te benaderen. Ik zoek een lijn waarin ik indien nodig het gevaar kan omzeilen, kijk waar ik welke bocht wil nemen… zo zoek ik een manier om het gevaar te vermijden en de angst te kanaliseren. Voor de meeste mensen lijkt het misschien anders, maar eigenlijk probeer ik zoveel mogelijk risico te vermijden. Enkel als ik echt zeker ben van mijn stuk zal ik deze of gene afdaling doen.”
Papa Xavier
Twee dagen eerder nam dat ander icoon, Steve Klassen, met een wildcard deel aan de Freeride World Tour. Zien we dat Xavier ook nog eens doen? “Ik doe het even rustig aan. Mijn vrouw Beanie (freeski-professional) is hoogzwanger en heeft dit weekend bij een val tijdens het skiën haar sleutelbeen gebroken.” Het is de tweede dochter die Xavier verwacht. De oudere dochter Mila draait – hoe kan het ook anders? – ondertussen mee in de Freeride Junior Tour. “Ik denk wel dat ik een vrolijke papa ben. Ik ben niet overdreven streng, maar ze moet niet met rotzooi afkomen. Als een echte de Le Rue is het niet verwonderlijk dat ze ook gaat freeriden. Ik geef haar mee dat je geweldige dingen kan doen in de bergen, zolang je dat op een slimme en veilige manier doet. Ik heb zelf een aantal keer geluk gehad, dus maak ik haar duidelijk dat een slimme aanpak tot mooiere resultaten leidt. Beter om zeggen dat je ervan genoten hebt dan dat je geluk hebt gehad.” Dat papa worden bij Xavier de Le Rue niet in de weg staat van grootse plannen en projecten, is snel duidelijk. Xavier: “Ik ben nu bezig met de voorbereidingen voor een groot filmproject rond het klimaat. Dat is een project dat me de volgende jaren zeker zal bezighouden. Ik wil opnieuw naar Antarctica, een van mijn favoriete plaatsen, maar ook de Arctische cirkel en Himalaya met Pakistan en Tibet moeten aan bod komen. Het wordt echt een grote productie. National Geographic is geïnteresseerd, met BBC en Netflix wordt momenteel nog gesproken. En daarnaast blijf ik natuurlijk mijn ‘How to…’-filmpjes maken.”
Waarop we opnieuw op onze snowboards stappen en Xavier de Le Rue duidelijk maakt waar die bijnaam ‘The Butcher’ vandaan komt. In een loodrechte lijn aan een waanzinnig hoge snelheid hakt Xavier de berg gewoon in twee.
Foto’s: Tero Repo & Raphaël Surmont // Tekst: Jurgen Groenwals
Dit artikel verscheen eerder in 100% Snow, Vol.2.